top of page
Talip Koç
Bursa Tiyatro Tarihi
Uluslararası
Bursa Film Festivali
Kurucusu-Organizasyon Komitesi Başkanı
‘İlk’lerin Kenti BURSA
Beyazperde’de
   Yine çekimleri yapılan, ortak şehirler arasında Bursa’nın da olduğu ilk sesli filmimiz İstanbul Sokaklarında, ilk renkli filmimiz Halıcı Kız’ı da dahil edersek bu konuda Bursa’nın hatırı sayılır bir yerde olduğu da açıkça ortada…İlimizin tarihsel yapısını da buna dahil edersek oldukça ilginç bir o kadar da ilgi çekici bu çalışmayı araştırmacı ve sinemaseverlerin beğenisine sunuyorum.   
   Sinemamızın ‘ilk’lerinin bahsi geçildiğinde ise ilk yazılanın doğru kabul edildiği kötü bir de geleneğimiz vardır. Buna en iyi örnek Nurullah Tilgen’in Türk Sinema Tarihi’nin ilk filminin 1914 tarihli Ayastefanos’ta ki Rus Abidesi’nin Yıkılışı olduğunu iddia ettiği yazısı…Durumu Bursa için ele alırsak, hemen hemen tüm sinema tarihi kitaplarında ‘ilk köy filmimizin’ Lütfi Akad’ın Yaşar Kemal’in bir öyküsünden uyarladığı ‘Beyaz Mendil’ olduğu yönündedir. (İlk aklıma gelen Erman Şener’in Yeşilçam / Türk Sineması kitabı gibi…) Ta ki organizatörü olduğum Türkiye’nin ilk kadın filmleri festivali Bursa Kadın Filmleri Festivali’nde gösterimini yapıp, gündeme getirdiğimiz Bursa’nın Çalı beldesinde çekimi yapılan (sonraki yıllarda bu özelliğinden dolayı Çalı Köy Filmleri Festivali de organize edilmişti) Bataklı Damın Kızı Aysel filmine kadar…
35.OSMANLI İMPARATORLUĞU PADİŞAHI V.MEHMET REŞAT  BURSA’DA
FOTOĞRAF:
35.OSMANLI
İMPARATORLUĞU

PADİŞAHI 

V.MEHMET REŞAT
BURSA’DA…

SERVET-İ FÜNUN:
NO.954
16 EYLÜL 1909

TALİP KOÇ / ARŞİVİ
Bursa Nasuh Paşa Hamamı
Sinemanın Bursalıların sosyal yaşamına
girdiği tarih bilinmemekle birlikte,

Setbaşı, Hocaalizade mahallesinde,
Nasuh Paşa Hamamı karşısında yer alan
SİNEMA PATE, eldeki verilere göre

Bursa nın ilk sinema salonu olarak kabul görmektedir.
 
KAYNAK:
ERTUĞRUL: 26 EYLÜL 1912 NO.127
1616
1921
Türk Sineması'nda 
Ahmet 
Bursa'da Sahneye Çıktı...
Ahmet Fehim
   1879 yılında, Gedikpaşa Tiyatrosu’ n dan ayrılan Tomas Fasulyeciyan, kendi adını verdiği toplulukla geldiği Bursa’ da ‘Melekzâde Bahçesi’ n de sahne aldı. Gerisini aynı sahneyi paylaşan Ahmet Fehim’ den dinliyoruz:  

"...Paşa’ya yaranmak için once Gedikpaşa’da oynanmış olan “Meraki” ile “Zor Nikahı” nı oynadık. Ertesi gunu Paşa, kumpanya direktörünü çağırdı.
— Burada kalınız, size bir tiyatro yapayım, dedi.
Gercekte bu vaad, alışılagelmiş vaadlere benzememişti. İki ay icinde sıkı bir calışmadan sonra salonlarıyla localarıyla eksiksiz, kusursuz bir tiyatro binası vucuda getirerek bize şoyle dedi :
— Burada oynayacak, kira vermiyeceksiniz. Yalnız senede iki defa Gureba hastahanesi yararına oyun oynayacaksınız. İşte bu kadar!..."

   1879 yılı şubat ayında Bursa’ ya vali olarak atanan Ahmet Vefik Paşa sözünü tutar ve günümüzde Bursa’ da Atatürk Heykeli  

karşısı, Ziraat Bankası binasının bulunduğu alanda 3 ay gibi kısa bir süre içerisinde TEMAŞAHANE-İ OSMANİ:

OSMANLI TİYATROSU adını verdiği tiyatroyu Fasulyeciyan ve arkadaşlarının hizmetine  
sunar. 4.5 yıl Bursa’ da sahne alan Fasulyeciyan Tiyatrosu, Ahmet Vefik Paşa’ nın Bursa Valiliği n den alınmasıyla birlikte şehirden ayrılmıştır.


KAYNAK:
AHMET FEHİM BEY’İN HATIRALARI
TERCÜMAN YAYINLAR (1977)
AHMET FEHİM
TALİP KOÇ / ARŞİVİ
'Sansür'e Uğrayan 
İlk Filmin Yönetmeni
Fehim
Bursa Sinema Tarihi
-Bursa'da 
Anadolu Yolunda (1926)
Videoyu Oynat
1896 yılında Fransız Gaumont Pathe firması, II.Abdülhamit dönemi Bursa’sın da günlük yaşamı filme aldı. Eski Osmanlı Başkenti Bursa ve Anadolu Yollarında isimli iki filmde Bursa’nın Muradiye, Hamamlar, Göksu Vadisi ile Irgandı Köprüsü yer almaktadır.

KAYNAK:
-TRT HABER:19 ŞUBAT 2013
-ANADOLU AJANSI:20 ŞUBAT 2013
Doğrusu...
-Bu film,
Anadolu Yolunda 1926
1896
Yanlış Bilinenler-1
Çekilen İlk Film (1896) 
haberi...
1896 yılında değil, 
1927 yılında çekilmişti
Yukarıda haberini verdiğimiz,
Resmi kurumlar dahil Bursa'nın İlk Filmi olarak lanse edilen Anadolu Yolunda filmi
iddia edildiği gibi 1896 yılında değil 1927 yılında çekilmişti.

Dolayısıyla bu film Bursa'nın İlk Filmi değildir.
Konunun meraklıları ve bu konuda araştırma yapanlar için, yanda taramasını verdiğim,
Pathe Firması'nın kataloğu...

En altta, mavi çizgiyle de belirttiğim gibi
katalogta (Pathe Revue 1919-1930)
ANADOLU YOLUNDA (SUR LA ROUTE D'ANATOLİE) 1927 yılında çekildiğine
yer verilmiş.

 

  II.Meşrutiyet ilanının 1.yılında Bursa Valisi
Azmi Bey’in önerisi ile Bursa’da 1906 yılında
olduğu gibi bir sergi düzenlenmesine karar verilir. Elli bin kuruşluk bir bütçe için hükümetten destek istenir.(1) 
Ancak hükümet tarafından gönderilen
yanıt hayal kırıklığı yaratır.(2) 
Beş bin kuruşluk bir ödeme yapılacağının kesinleşmesi üzerine yine Bursa Valisi Azmi Bey’in kalan masrafların karşılanabilmesi için ortaya attığı ‘piyango düzenlenmesi’ fikri kabul görür. Bunun yanı sıra ilgi çeken önerilerden biri de ‘film gösterimi’dir…
 
KAYNAK:
1.BURSA SERGİSİ:NO.1
   23 TEMMUZ 1909 / SAYFA.6
1.BAŞBAKANLIK OSMANLI ARŞİVİ:NO.1
   Dahiliye Mektûbî Kalemi
   13 HAZİRAN 1909 / Nr.2842/54
1909 Bursa Sergisi
  Sergiden dört ay evvel 24 Mart 1909 tarihinde
çalışmalarına başlayan organizasyon
komitesinde şu isimler yer almaktadır: (1)
 
Reis: Vilayet Valisi Azmi Bey
Aza: Maarif Müdürü Hilmi Bey
-Sergi Müdürü
Aza: Umûr-ı Ecnebiye Müdürü
-Temyolvin Efendi
Aza: Deutsche Orient Bank Şubesi Direktörü
-Safvet Bey
Aza: Vilâyet-i Nafia Sermühendisi
-Süleyman Sırrı Bey
Aza: Nafia Muhasebe Memuru Halim Bey
Aza: Meclis-i İdâre-i Vilâyet Azası‟ndan
-Serviçyan Efendi
Aza: Vilâyet-i Maarif Muhasebecisi
-Reşat Beyefendi
Serginin hesap işlerinden de sorumlu memur
Aza: Meclis-i İdare-i Vilâyet Azası‟ndan
-Nikolaki Efendi
Aza: Memleket eşrafından
-Hacı Beşezade Rıza Bey
Aza: Belediye Başkanı
-İstepan Saadetyan Efendi
Kâtib: Vilâyet Mektubî Kalemi Mümeyyizi
-Ahmed Münir Bey
Sergi Müdür Muavini: Jozef Efendi
Sergi Müdür Muavini: Öjen Efendi
 
  Komisyon üyelerinden başka sergide
görev yapan müstahdemler ise:
Sergi Muhasebe Memuru: Necip Efendi
Sergi Muhasebe Refiki: Cafer Efendi
Sergi Muhasebe Refiki: İsmail Efendi
Sergi Muhasebe Refiki: Sedat Bey
Sergi Posta Şubesi Memuru: Abidin Efendi
Ziraat Şubesi Memuru:
-Ziraat mütehassıslarından Rumi Efendi
Bilet Memuru.2
Satış Memurları.19
Turnike Memuru.1
Sandık Emini.1
Gazino Kontrol Memuru.1
Kapıcı.1
Sergi Makinisti.1
Hademe.14
Bahçıvan.1
 
   Yer tahsisi konusunda günümüzde
sembolikte olsa kullanılan Bursa Belediyesi
binası seçildi. 1897 yılında dönemin
Bursa Valisi Ahmet Vefik Paşa tarafından
inşa ettirilen bina sergi için geçici olarak
tahliye edildi. (2)
 
   Film gösterimi için binanın Hükümet Caddesi’
nde yer alan kısmı ‘Sinematograf Pavyonu’
adıyla adlandırılır. (3)
Sergi süresince ‘Sinematograf Pavyonu’ ndan
11.047 kuruş gelir elde edilmiştir. (4) 
53 gün boyunca açık kalan etkinliğin en önemli
yanı ise 23 Ağustos 1909 tarihinde Bursa’ya
gelen 35.Osmanlı Padişahı V.Mehmet Reşat’ın
sergiyi gezmesidir. Padişahın bu gezi
esnasında serginin Sinematograf bölümünü de
ziyaret etmesi olasıdır.

 

KAYNAK:
1.BURSA SERGİSİ:NO.2
   30 TEMMUZ 1909 / SAYFA.19
2.ARİF KOLAY:
   Türk Modernleşmesine Sergilerin Katkısı:
   1909 Bursa Sergisi Örneği
   2013 / SAYFA.267
3.TANİN GAZETESİ:NO.307
   10 TEMMUZ 1909
4.BURSA SERGİSİ:NO.10
   28 OCAK 1910 / SAYFA.114
BURSA SERGİSİ:NO.7
03 EYLÜL 1909
KAPAK FOTOĞRAFI:
PADİŞAH V.MEHMET REŞAT
TALİP KOÇ / ARŞİVİ
1909
Bursa'da 
2.Film
Gösterisi
1906
BURSA SERGİSİ, AÇILIŞI
Yer: Bursa Erkek Lisesi

TALİP KOÇ / ARŞİVİ

 
1906
Bursa'da 
İlk Film
Gösterisi
Bursa'da ilk film gösterisi, 1906
Bursa’da
(resmi olarak ispatlanmış)
ilk film gösterileri, Padişah II.Abdülhamit döneminde 1906 ve 1909 Bursa Sergileri’nde gerçekleştirilmiştir.
 
Bu sergilerden ilki olan 1906 Bursa Mamulat ve Mahsulat Sergisi,
Bursa Mekteb-i İdâdî-i Mülkiye’ de (Bursa Erkek Lisesi) 31 Ağustos-30 Eylül 1906 tarihleri arasında yapılmıştır.
 
Bursa’da ilk film gösterisi, 31.Ağustos.1906 tarihinde açılışı yapılan Bursa Mamulat ve Mahsulat Sergisi kapsamında ‘sergi bahçesinde’ yapıldı.

KAYNAK:

HÜDAVENDİGAR VİLAYETİ SALNAMESİ-1325
DEF’A 34, MATBAA-İ VİLAYET,
SAYFA 288-289
Bursa Sergisi 1909
FOTOĞRAF:
BURSA SERGİSİ
DERGİSİ
SAYI-4, SAYFA-7
-ÜST FOTO
OSMANLICA
-ALT FOTO
TÜRKÇE


TALİP KOÇ / ARŞİVİ
1912
Bursa'nın 
İlk Sinema
Salonu
Cinè Pathe
Bursa'nın 
İlk Film
Çekildi
Bursa
(Asya Türkiye)
   9 Temmuz 1921 yılında TBMM'de,
Edirne Milletvekili Şeref Bey, Bursa'nın
Yunan ordusu tarafından işgal
edilmesinin yıldönümü nedeniyle,
Bursa halkının şahsında, işgale uğramış
Anadolu illerinde yapılan mezalimi,
dünyaya duyurmak için yapılması
gerekenler konusunda Hariciye
(Dışişleri) Vekaleti'nden cevaplaması
konusunda soru önergesi vermiştir.

   Konuyla ilgili söz alan Karesi (Balıkesir)
Milletvekili Vehbi Bey, TBMM ve Hariciye
(Dışişleri) Vekaleti aracılığıyla öncelikle
resmi protesto, ülke temsilcilerini davet
ederek durumu yerinde görmelerini
tavsiye ederken sinemanın propaganda
yönüne dikkat çekerek bu filmlerin
izlenilmesiyle Türkiye'de yaşanılan bu
mezalimleri dünyaya duyurulmuş
olacaktı. Daha da önemlisi gelecek
nesillere miras olarak kalacaktır.
   Sonraki yıllarda Milli Eğitim Bakanı
olarak devrim niteliğinde kararlara imza
atacak olan Saruhan (Manisa) Mebusu
Mustafa Necati Bey de aynı oturumda
söz alır:
“...Binaenaleyh yapılacak işler nedir,
ve ne yapmak lâzım
gelir? Efendiler! Arkamızda koca bir
Türkistan kıtası ve üç yüz milyondan
fazla Müslüman âlemi vardır. Onlara
hitap edelim, bizi kesiyorlar ve
öldürüyorlar, kalkınız, ayaklanınız,
işte fotoğraflar, sinemalar, vesaik diyelim.
Bunu yaptığımız gün efendiler üç yüz
milyon Müslüman ayağa kalkacaktır”
Bursa'nın
Propaganda Film
İşgali
Çalışmaları...
Mehmet Şevket Aykut
MEHMET ŞEREF AYKUT
1879-1939
Edirne Milletvekili

 
Mehmet Vehbi Bolak
MEHMET VEHBİ BOLAK
1882-1958
Balıkesir Milletvekili

 
KAYNAK
TBMM Zabıt Ceridesi,
Dvr. 1, C. 11, 48. İçt., (9.7.1337),
s. 213-214. / 216-217
Mustafa Necati
MUSTAFA NECATİ 
1894-1929
Manisa Milletvekili

 
Bursa 
Hilâl-i 
'Kızılay' 
1922
Sinemaları, 
Ahmer 
Kurtuluş Savaşı'nın son döneminde 1922 yılında
İstanbul'la birlikte Anadolu'da yer alan aralarında Bursa'nın da olduğu (İzmir, Eskişehir ve Kayseri)
illerde Hilal-ı Ahmer Cemiyeti (Kızılay) yararına
film gösterileri organize edilmiştir.

KAYNAK:
Kızılay Arşivi,
Nr. 157/90, Nr. 157/261, Nr. 156/129, Nr. 28/311.
Yararına
Film Gösterileri
Organize Etti.
-SERGİ DAİRESİ
-GAZİNO
-LOKANTA
-MUSİKİ VE SAZ TAKIMI
-SİNEMATOGRAF
-LİMONLUK
-BAHÇE
ORHAN CAMİ
 
         HÜKÜMET CADDESİ
 
Bursa'da
Meddah
Faciası
   Mahlası 'Hayli' olan Bursalı Ahmed Çelebi, 1616 yılında,Bursa'da gittiği bir kahvehane-
de meddah Saçaklı-zâde'nin gösterisi
esnasında kendisiyle alay ettiğini öne
sürerek öldürmüştür.

 
Bursa (Asya-Türkiye)
The Bioscope v15 n295 6 Haz 1912
Yine ilk kez şahsımın, bu çalışmam aracılığı
ile sinemaseverlere müjdeleyeceği bu bilgi
ile
 Bursa'da çekilen ilk film BURSA (ASYA TÜRKİYE) dir.

1912 yılında, Fransız Eclair firmasının
Bursa'da çektiği filmin içeriği ise:
-Bursa'dan manzaralar. 
-Brusa (Bursa) kasabasının çatıları
-Sokakta yayalar, arabalar
-Eski Köprü
-Yeşil Cami
-Bir Türk kahvesi, ön planda eşekli çocuk
-Bir midilli tuzağı,
büyük bir ağaç gövdesinden
kesilen bir delikten geçer.
-Mezarlık
-Yumurtaların sepetlere paketlenmesi
-Kağnı arabaları

Yan sütundaki fotoğrafta,
kırmızı çizgiyle belirttiğim,
The Bioscope Dergisi'nin 6 Haziran 1912
tarih 295 numaralı sayısında bu film ile
ilgili bilgiler verilmiştir.

 

 
KAYNAK:
THE BİOSCOPE N.295 / 6 HAZİRAN 1912

TALİP KOÇ ARŞİVİ

 
1913

“…1913’ te

Bursa Sultanisi (Bursa Erkek Lisesi) n de    Fransızca muallimiydim (öğretmen). Yirmibirbuçuk 

yaşında içi içine sığmayan ve hayatta ne yapacağını

henüz kestiremeyen gepgenç bir çocuk..."

        REŞAT NURİ 

         GÜNTEKİN

FOTOĞRAF:

MUHSİN ERTUĞRUL’UN

BURSA’DA KURDUĞU

MİLLET TİYATROSU

EL İLANI

 

BİRİNCİ GECE

MASUM KATİL

DRAM 3 PERDE / 1913

 

İKİNCİ GECE

1.KAPATMA

KEMAL EMİN BEY’İN PİYESİ

2 PERDE

 

2.CHİCAGO ÇİFTÇİSİ

KOMEDİ / 2 PERDE

 

3.KÖR

DRAM / 1 PERDE

 

ARAKS MATBAASI:

BABIALİ EBU SUUD CADDESİ

NO.57

1913

Cumhuriyet dönemi, çağdaş Türk Tiyatrosu’ nun
kurucusu Muhsin Ertuğrul’ un yaşamı
irdelendiğinde 
1913 yılında Bursa’ da sahibi
olduğu “Millet Tiyatrosu”

döneminden pek bahsedilmez.
 
Halbuki bu kısa süreç, Reşat Nuri Güntekin gibi
değerli 
bir edebiyatçımızın da hayatının akışını değiştirecektir :
 

 
Reşat Nuri GÜNTEKİN

   Bir yaz gecesi yine alay etmek niyetiyle tiyatronun

arka sıralarına dizilmiştik. Sen rahmetli Celal Sahir’ in

tercüme ettiği (Simone) u oynuyordun.

Daha perde açılmadan başlamış tebessümlerimiz

acaip bir surette dudaklarımıza yapışıp kaldı.

Galip, Behzad, Kemal Emin ve sonradan kaybolmuş

birkaç çehre ile o ne güzel bir trup (grup) tu.

Ertesi, daha ertesi geceler Courteline’ in

Boubouroche’ unu, Fener Bekçileri ni ve daha birkaç

küçük piyesine derin ve ne temiz bir aşkla

oynadığınız bugünkü gibi gözümün önündedir.

 

   Netice oldu ki, tiyatro ile alaya gelen yirmibirbuçuk

yaşındaki sultani muallimi kapıdan çıkarken

tiyatro muharriri (yazar) olmaya ve bütün hayatı

müddetince ondan başka bir şey olmamaya

karar vermiş bulunuyordu.”                                  

REŞAT NURİ GÜNTEKİN 

Muhsin Ertuğrul BURSA MİLLET TİYATROSU.j

FOTOĞRAF:

MUHSİN ERTUĞRUL’UN

BURSA’DA KURDUĞU MİLLET TİYATROSU

EL İLANI

Arşiv
Talip Koç Arşivi

“…1913’ te Bursa Sultanisi

(Bursa Erkek Lisesi) n de             

Fransızca muallimiydim

(öğretmen). Yirmibirbuçuk 

yaşında içi içine sığmayan ve

hayatta ne yapacağını henüz

kestiremeyen gepgenç bir

çocuk.

 

Arasıra arkadaşlarla

Ahmed Vefik Paşa’ nın vaktiyle 

Molière’ i oynatmak için

yaptırdığı küçük ve şirin 

tiyatroya giderdik.

Oraya tuluat kumpanyaları ve 

onlardan daha gülünç

Dram kumpanyaları uğrardı.

 

Bursa Millet Tiyatrosu 1913
Arşiv
Talip Koç Arşivi
Bursa'da
Muhsin
Ertuğrul
Tiyatro
Kurdu.

 

“ Reşadcığım,

Bugün 28 Eylül 1957 C.tesi.

Yukarıda bahsettiğin o yaz

gecesinden bu sonbahar

akşamına kadar aradan

kırkdört yıl geçti.

 

Benzerlerine ancak Paris’ te

rastlanan o eski şirin

tiyatronun yerini çok aradım,

yangın hudutlarını eritmiş,

bulamadım.

Ama üzülmedim de. Nitekim

işte bu gece, eski Bursa’ da

yeni bir AHMET VEFİK PAŞA

TİYATROSU açılıyor.

 

Eski tiyatro; Türk sahnesine

Ahmet Vefik Paşa’ yı ve seni

kazandırmıştı. Yenisi kimbilir

daha nice Türk yazarı

yetiştirecektir.

 

AHMET VEFİK PAŞA

TİYATROSU aziz Bursa’

lılara ve Türk sahnesine kutlu

olsun. ”

MUHSİN ERTUĞRUL

 

1913 yılında Bursa Erkek Lisesi n de Fransızca
öğretmeni iken Ahmet Vefik Paşa’ nın yaptırdığı
Temaşahane-i Osmani (Osmanlı Tiyatrosu ) n da
Muhsin Ertuğrul’ un “Millet Tiyatrosu” oyunlarını
izledikten sonra tiyatro yazarı olmaya karar
verdiğini bütün içtenliği ile Muhsin Ertuğrul’ a
yazdığı mektupla dile getiren Reşat N.Güntekin’
e Muhsin Ertuğrul tarafından verilen cevabın
tarihi de Bursa Devlet Tiyatrosu’ nun açıldığı
gündür:
 
Muhsin Ertuğrul
Reşat N.Güntekin
Muhsin Ertuğrul
1914
Bursa 
Donanma
Cemiyeti
Şubesi
Sinema
Girişimi
Donanma Cemiyeti'ne gelir elde etmek amacıyla
Bursa Şubesi tarafından Bursa'da sinema salonu açılmasına karar verilmiştir. Bu isteğe binaen
14.Ocak.2021 tarihinde İstanbul Şubesi'nden
filmler istenmiştir.

 
KAYNAK:
TİTEA K.207 B.1
1916
Bursa'da 
İlk Sinema
Yangını
KAYNAK:
HÜDAVENDİGAR GAZETESİ:NO.324
1916
Bursa’ da ismen bilinen 2.sinema salonu,
yine Setbaşı’ n da bulunan SİNEMA OLİMPOS PALAS tır. Mücahede Gazetesi n de yer alan bir habere göre;

 
Pazar, pazartesi akşamları erkekler,
Cumartesi, Salı akşamları kadınlara matine düzeninde film gösterileri yapılıyordu.

KAYNAK:
MÜCAHEDE GAZETESİ: NO.57
1918
1918
Bursa'da 
2.Sinema
Salonu
Sinema
Olympos
Palas
Mümtaz Şevki Eğilmez
1918'de Setbaşı
Bursa'da 
2 sinema
1918'de
vardı.
19. y.y.da kentin en önemli eğlence yeri haline gelmiş olan Setbaşı, II. Meşrutiyet’ten sonra
büyük gazinoları, Şark ve Sinema Olimpos

Palas adlı iki sinema salonu, otelleri, mağazaları, farklı kökenden kişilein birarada bulunduğu mekânlarıyla “küçük Beyoğlu” görünümü vermektedir.
MÜMTAZ ŞEVKİ EĞİLMEZ

“1918’de Setbaşı”,
Uludağ Dergisi, Sayı: 60-61-62,

Haziran-Temmuz-Ağustos 1943,

Bursa Şark Tiyatro Sineması
1894 yılında Setbaşı köprüsü girişinde Şark
Oteli ve Tiyatrosu olarak hizmete açılan binada film gösterilerinin yapıldığı bilinmekle birlikte,

kesin bir tarih verilememektedir.
 
Bu konuda eldeki ilk veri, 1919 yılında
Mücahede Gazetesi’ n de yer alan bir reklamdır:

Üç geceden beri arasıyla ahaliyi
muhterememizin memnuniyetini cümle muaffık olduğumuz Amerikan İstilası namındaki 5 kısım 3000 motorlu feci dram bu akşam
hanımefendilere son defa olarak aranje
edilecektir. Koşunuz mutlaka görünüz.

 
KAYNAK:
MÜCAHEDE GAZETESİ: NO.60
1919
   1919 yılında Harbiye Nezareti, Amerikan
Heyet'nin talebi üzerine Türkiye'nin tarihi ve
sosyal yaşamını ele alan tanıtım filmi yapmaya
karar vermiştir. Malûlîn-i Guzât Muâvenet
Heyeti'nin üstlendiği bu çalışma için aynı yılın
Ağustos ayında planlanan yerlerde çekime
başlanılması kararlaştırılmıştır. Bursa manzara
ve camilerininin de yer alacağı illerin listesine
gelince:

1) Dersaadet, Boğaziçi, Bağdat Köşkü,
Çinili Köşk,
Sultan II. Ahmet Çeşmesi
2) Osmanlı kültürünü yansıtan cami ve tarihi
eserler
3) Darüleytam ve burada dua okuyan kız-erkek
çocukları 
4) Darü’s-Sınaîsi
5) Hilâl-i Ahmer aşhaneleri
6) Himaye-i Etfal Cemiyet-i Hayriyesi
7) Hazine-yi Hümâyun Asâr-ı Nefisesi
8) Evkaf Müzesi
9) Hereke fabrikası
10) Bursa manzara ve camileri
 
Maalesef bu projenin akıbeti bilinmemektedir.

 
KAYNAK:
Kızılay Arşivi, Nr. 71/95, Nr. 71/95-1
1919
Bursa'da 
3.Sinema
Salonu
Şark
Tiyatro
Sineması
Bursa'nın 
Kayıp
Görüntüleri
bottom of page